Πολλές γυναίκες μένουν μέχρι το πρωί στις εκκλησίες "μοιρολογώντας" και ψάλλοντας ύμνους για τον Χριστό. Παραδοσιακά, την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές βάφουν τα αβγά και ζυμώνουν κουλούρια και τσουρέκια. Στην Κρήτη, τη Μεγάλη Πέμπτη παρασκευάζονται και τα σπιτικά καλιτσούνια. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι περισσότεροι πιστοί της Κρήτης λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία, όπως την είχαν λάβει και οι μαθητές του Ιησού κατά το Μυστικό Δείπνο.
Τη Μεγάλη Πέμπτη το Θείο Δράμα οδεύει προς την ολοκλήρωσή του. Ο Χριστός γνωρίζει ότι έφτασε το τέλος της επί Γης παρουσίας Του. Η προδοσία του αγνώμονα μαθητή, η σύλληψη, οι εξευτελισμοί, η καταδίκη και ο σταυρικός θάνατος είναι θέμα ωρών...
Στο τραπέζι του Μυστικού Δείπνου, ενώ οι μαθητές φιλονικούν μεταξύ τους για τις πρωτοκαθεδρίες, ο Ιησούς προβαίνει σε μια ασυνήθιστη πράξη: Γονατίζει και αρχίζει να πλένει τα πόδια τους. Οι μαθητές τον παρακολουθούν με αμηχανία. Η αμηχανία τους γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, αργότερα, όταν τους αποκαλύπτει πως ένας απ' όλους θα τον προδώσει...
Ακολουθεί η σύσταση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Ο Χριστός κόβει ένα άρτο σε κομμάτια και τα προσφέρει στους μαθητές: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου». Υψώνοντας ένα κύπελλο, τους δίνει και κρασί: «Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο γαρ εστί το αίμα μου». Ακολουθεί η αξιοθαύμαστη προσευχή στη Γεσθημανή και η εκούσια πορεία του Κυρίου προς το Πάθος. Βλέπουμε ότι ο Χριστός διαλέγει ως τελευταίο καταφύγιο απομόνωσης και στοχασμού έναν κήπο. Είναι φανερός ο συσχετισμός με τη φύση. Από τον Κήπο της Εδέμ στον Κήπο της Γεσθημανής.
Η σύλληψη του Ιησού στον κήπο της Γεθσημανής γίνεται αμέσως μετά το φιλί του Ιούδα, το οποίο χαρακτηρίζεται έως και σήμερα πράξη προδοσίας. Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης είναι το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο της Καινής Διαθήκης. Ο άνθρωπος που πρόδωσε τον Ιησού Χριστό για 30 αργύρια και ύστερα, κυνηγημένος από τύψεις, αυτοκτόνησε.
Κατά τη σύλληψη του Ιησού και ενώ οι στρατιώτες του δένουν τα χέρια, αναφέρεται η μνημειώδης φράση «μάχαιραν έδωκας, μάχαιραν θα λάβεις». Τη φράση αυτή τη λέει ο Ιησούς στον Πέτρο, όταν εκείνος βγάζει ένα μαχαίρι και κόβει το αφτί ενός δούλου που συνόδευε τους στρατιώτες.
Στην εκκλησία το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης τελείται η "ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών", μέσω της οποίας οι πιστοί θυμούνται τα Πάθη του Σωτήρα Ιησού. Διαβάζονται τα Δώδεκα Εωθινά Ευαγγέλια, δηλαδή αποσπάσματα από τα τέσσερα ευαγγέλια με θέμα το Άγιο Πάθος του Χριστού.
Αβγά, καλιτσούνια, ντολμαδάκια και μετάληψη
Μέσω της ορθόδοξης παράδοσης, αναδεικνύεται η φαρισαϊκή υποκρισία και το ευμετάβλητο του όχλου που από το «ωσαννά» οδηγείται μέσα σε ελάχιστες ημέρες στο «άρον-άρον σταύρωσον αυτόν». Το πιο δημοφιλές έθιμο της ημέρας είναι η βαφή των αβγών. Αν και πλέον βάφουμε αβγά σε όλα τα χρώματα, η παράδοση θέλει τα αβγά του Πάσχα κόκκινα, για να συμβολίζουν το αίμα και τη θυσία του Ιησού.
Ως έθιμο, το βάψιμο των αβγών καταγράφεται από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Επειδή όμως τότε δεν υπήρχαν βαφές αβγών, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν παντζάρια και παπαρούνες. Στα βυζαντινά χρόνια αρχίζει η κατασκευή κουλουριών με ένα κόκκινο αβγό στο κέντρο τους. Το έθιμο αυτό διατηρείται μέχρι σήμερα, οπότε και οι νοικοκυρές της Κρήτης ζυμώνουν πασχαλινά τσουρέκια, τα οποία στολίζουν με ένα κόκκινο αβγό στη μέση τους.
Στην Ελλάδα διάφορα έθιμα συνοδεύουν το βάψιμο των αβγών, αρκετά από αυτά όμως τείνουν να εκλείψουν. Σε κάποιες περιοχές το σκεύος που χρησιμοποιείται για το βάψιμο πρέπει να είναι αχρησιμοποίητο, ενώ σε άλλες η βαφή που περισσεύει δεν πετιέται αλλά φυλάσσεται και μπαίνει λίγη-λίγη στο λάδι των καντηλιών όλο το χρόνο.
Επίσης, σε κάποια νοικοκυριά το πρώτο αβγό που βάφεται θεωρείται ως το αβγό της Παναγίας και φυλάσσεται στο εικονοστάσι μέχρι το επόμενο Πάσχα. Το αβγό που φυλάσσεται χρησιμοποιείται για το ξεμάτιασμα, αλλά και για προστασία από τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Η σημασία που του αποδίδεται είναι τέτοια, ώστε όταν έρθει το επόμενο Πάσχα το περυσινό αβγό θάβεται στα χωράφια για καλή σοδειά.
Οι πιστοί θεωρούν πως τα αβγά που έχουν βαφεί Μεγάλη Πέμπτη δε χαλάνε ποτέ. Και είναι συνηθισμένο να φυλάσσονται κάποια από αυτά, κυρίως για διακοσμητικούς λόγους, σε ορισμένα αστικά νοικοκυριά.
Τα έθιμα
Ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι Κρητικοί, ακόμα και όσοι ζουν στις πόλεις, τηρούν με ευλάβεια όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης. Πολύ περισσότερο, όμως, τα τηρούν οι κάτοικοι των χωριών, όπου όλες οι παραδόσεις είναι πιο ζωντανές και απαραίτητες.
Τη Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές έχουν τις περισσότερες δουλειές απ' όλες τις ημέρες της Μεγαλοβδομάδας. Πρέπει να βάψουν αβγά, να ζυμώσουν τσουρέκια, να φτιάξουν καλιτσούνια και να παρασκευάσουν για μεσημεριανό ντολμαδάκια γιαλαντζί με τα πρώτα φρέσκα αμπελόφυλλα της χρονιάς.
Όσο οι γυναίκες ασχολούνται με το νοικοκυριό και τη μαγειρική, οι άνδρες και τα αγόρια έχουν επιφορτιστεί με την υποχρέωση φτιαξίματος της φουνάρας για το κάψιμο του Ιούδα. Ενώ όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα κόβουν ξύλα, κυρίως κατσοπρίνια, ασπαλάθους και άλλους θάμνους, τη Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνουν ένα ανθρώπινο ομοίωμα από ξύλα, τον "Ιούδα", τον οποίο ντύνουν με παλιά ρούχα και τον παραγεμίζουν με άχυρα. Σε ορισμένα χωριά τον περιφέρουν στους δρόμους, πριν πάρει τη θέση του στην κορυφή της φουνάρας.
Οι άνδρες που δεν έχουν σφάξει τα αρνιά τους για το Πάσχα τη Μεγάλη Τετάρτη πρέπει οπωσδήποτε να το κάνουν τη Μεγάλη Πέμπτη, ενώ την ίδια μέρα ανύπαντρες κοπέλες, αλλά και μεγαλύτερες γυναίκες μαζεύουν από τους κήπους κρίνους, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς και άλλα λουλούδια για το στολισμό του Επιταφίου.
Η παράδοση των λουλουδιών του Επιταφίου είναι η δεύτερη αφορμή για να πάνε οι άνθρωποι τη Μεγάλη Πέμπτη στην εκκλησία. Οι περισσότεροι έχουν πάει ήδη το πρωί, για να μεταλάβουν. Οι περισσότεροι Κρητικοί επιδιώκουν να κοινωνήσουν τη μεγάλη Πέμπτη και να μην το αφήσουν για το Μεγάλο Σάββατο, επειδή τη Μεγάλη Πέμπτη είχαν κοινωνήσει και οι μαθητές του Ιησού Χριστού μετά το Μυστικό Δείπνο.
Εκτός των άλλων, στα χωριά της Κρήτης τη Μεγάλη Πέμπτη οι άνθρωποι ετοιμάζονται για να υποδεχτούν τους φίλους και τους συγγενείς τους που ζουν στις πόλεις. Οι υποχρεώσεις των περισσότερων τελειώνουν τη Μεγάλη Πέμπτη, οπότε και κατά εκατοντάδες μεταβαίνουν στα χωριά τους για να βιώσουν πιο γνήσια το Πάσχα.
Στην Κρήτη, τόσο τη Μεγάλη Πέμπτη, όσο και τις υπόλοιπες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, υπάρχει μια ευλάβεια και κατανυκτικότητα. Οι πιστοί δεν ακούνε τραγούδια, ούτε διασκεδάζουν, ενώ εγκαταλείπουν προσωρινά συνήθειες όπως τα χαρτιά και το τάβλι.
πηγη
Δημοσίευση σχολίου