ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ)

 

Το κάστρο είχε τέσσερις πύλες στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα:

1) Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΜΩΛΟΥ

Στη βόρεια μεριά, στο τέρμα της σημερινής 25ης Αυγούστου, ήταν η πύλη του Μώλου, με την οποία επικοινωνούσε η πόλη με το λιμάνι. Εδώ γράφτηκε ο πρόλογος και ο επίλογος της Τουρκικής κατάκτησης του νησιού τον Σεπτέμβριο του 1669 και τον Αύγουστο του 1898, αντίστοιχα.

2) Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ(ή ΛΑΖΑΡΕΤΟ)

Στην ανατολική πλευρά εκεί που είναι σήμερα το άγαλμα του Ελευθέριου Βενιζέλου, βρισκόταν η πύλη του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτο, με την οποία η πόλη επικοινωνούσε με την ανατολική Κρήτη και το λοιμοκαθαρτήριο (Λαζαρέτο).

3) Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ή ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΟΡΤΑ

Στη νότια πλευρά είχε κατασκευαστεί από το 1587 η πύλη του Ιησού ή Καινούργια Πόρτα. Η πύλη αυτή άνοιγε την πόλη προς τις νότιες επαρχίες του νομού. Από εδώ επίσης έμπαινε στο Ηράκλειο, ο αγωγός που τροφοδοτούσε με νερό την πόλη. Η σημερινή Καινούργια Πόρτα δεν μοιάζει καθόλου με την πύλη της εποχής.

4)Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ (Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΧΑΝΙΩΠΟΡΤΑ)

Στη δυτική πλευρά, στο τέλος της πλατείας Στράτα (Strata Larga) της σημερινής οδού Καλοκαιρινού είχε κατασκευαστεί η Πύλη του Παντοκράτορα, η σημερινή Χανιώπορτα, που είχε (και έχει) στο πάνω μέρος την προτομή του Παντοκράτορα με τη λέξη Omnipotens (Παντοκράτωρ). Από αυτή την πύλη επικοινωνούσε η πόλη με τη Δυτική Κρήτη.

Οι τρεις χερσαίες πύλες του Αγίου Γεωργίου, του Ιησού και του Παντοκράτορα έκλειναν εσωτερικά και εξωτερικά με βαριές και στέρεες πόρτες κάθε βράδυ την ώρα της Δύσης του ηλίου και άνοιγαν το πρωί με την ανατολή του. Όσοι δεν προλάβαιναν να μπουν μέσα διανυκτέρευαν σε ειδικά θολωτά κτίρια, γι’αυτό το σκοπό. Οι πύλες στην εξωτερική τους πλευρά προστατεύονταν από ημικυκλικές προεξοχές που ονομάζονταν Orecchione (μεγάλα αυτιά).

Εκτός από τις τέσσερις αυτές κύριες πύλες, υπήρχαν ακόμη τρεις άλλες για στρατιωτικούς σκοπούς.

 Αυτές ήταν:

 1)η πύλη του Αγίου Ανδρέα (ΒΔ),

 2)η πύλη της Αμμουδιάς ή Sabionera (ΒΑ)

  3)η πύλη Δερματά στον ομώνυμο κόλπο (που βρίσκεται δίπλα στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας), η οποία άνοιγε προς τη θάλασσα.

 Η τελευταία είχε κατασκευαστεί ως διέξοδος την περίπτωση αποκλεισμού του στομίου του Ενετικού Λιμανιού. Στην πύλη αυτή αποβιβάστηκαν τον Νοέμβριο του 1668 οι Γάλλοι εθελοντές του Κόμητα De La Feuillades, που όμως κανονιοβολήθηκαν από τους Τούρκους, από τις εκβολές του Γιόφυρου ποταμού.

 Η πύλη αυτή υπάρχει και σήμερα, δίπλα στο νέο δημοτικό πάρκινγκ, απέναντι από το Μποδοσάκειο Σχολείο.